In dit blog zullen we inzoomen op de aardlekschakelaar. Waarom worden aardlekschakelaars of aardlekautomaten toegepast en wanneer gebruiken we ze? Spanningen groter dan 50 VAC of 120 VDC zijn niet aanraakveilig en daarom is automatische uitschakeling van de voeding binnen de voorgeschreven tijd vereist. Tegenwoordig geeft de NEN1010 en de NEN60204-1 aan dat het verplicht is een aardlekbeveiliging van 30mA te hebben bij iedere contactdoos voor algemeen gebruik.
Waar komt die 30mA vandaan?
Een goede 30mA aardlekschakelaar dient tussen de 15 en 30mA af te schakelen. Boven de 15mA is het voor een mens vaak niet meer mogelijk om los te laten, aangezien de spieren verkrampen. Om ademhalingsproblemen of een fibrillerend hart te voorkomen, moet deze aanraakbeveiliging dus absoluut de voeding automatisch uitschakelen. Men mag dus nooit zomaar een andere aardlekschakelaar van bijvoorbeeld 100 of 300mA willekeurig toepassen.
Effecten op het menselijk lichaam
Hieronder zijn de effecten weergegeven van een bepaalde stroomsterkte op het menselijke lichaam. De effecten van verschillende stroomsterkten zijn door diverse wetenschappers meerdere malen vastgelegd in tabellen. Dit zijn diverse stroomsterkten bij 50Hz en een stroomtoevoer door het lichaam van hand naar hand.
| 0,5 mA – 1 mA bij 50 Hz | Pijngrens |
| 1 mA – 5 mA bij 50 Hz | Spiertrekking |
| 5 mA – 10 mA bij 50 Hz | Pijn, loslaatgrens |
| 10 mA – 15 mA bij 50 Hz | Kan niet loslaten |
| < 100 mA bij 50 Hz | Ademhalingsmoeilijkheden |
| > 100 mA bij 50 Hz | Fibrillerend hart |
Regels conform de NEN 1010:2015
Sinds 1 juli 2016 mogen geen 3 fase groepenkasten meer verkocht en geïnstalleerd worden waarbij installatieautomaten (groepen) aangesloten worden op een 4-polige aardlekschakelaar. Een 4-polige aardlekschakelaar is een 3 fase aardlekschakelaar. Na ingang van de NEN 1010:2015 is dit niet meer toegestaan. De 4-polige aardlekschakelaar zal niet verdwijnen, maar zal enkel voor een andere toepassing gebruikt worden. Volgens de NEN 1010:2015 mogen 230V installatieautomaten enkel nog op een 2-polige aardlekschakelaar worden aangesloten. De regel blijft nog steeds dat er maximaal vier installatieautomaten op één aardlekschakelaar mogen worden aangesloten. Het verschil tussen de toepassing van de aardlekschakelaar in de NEN 1010:2007 en NEN 1010:2015 is onder andere gebaseerd op de verdeling van de lekstromen van groepen in een 3 fase aansluiting.
Aardlekautomaten bij PV installaties (zonnepanelen)
Bij transformatorloze omvormers kan het voorkomen dat in het AC-deel een DC-lekstroom gaat lopen. Om die reden moet een type B worden toegepast. Dit type heeft een extra meetcircuit om DC-stromen te kunnen meten. In de NEN1010 en de NPR 5310 wordt dit nader uitgelegd.
Heeft u naar aanleiding van dit blog nog een vraag over aardlekschakelaars? Neem dan gerust contact met ons op.
Bron : Voormalig engineering manager John Meijer
geachte heer
ik vervang veel oude verlichting voor led higbay armaturen en led armaturen in industriële hallen en ruimtes, mijn vraag is: er zijn nog steeds veel verdeelinrichtingen die met smeltzekeringen werken is het noodzakelijk om deze om te bouwen naar een verdeelinrichting met een aardlekautomaat?
Beste Marcel,
Bedankt voor deze vraag. Bij een industriële hal is een aardlekschakelaar niet verplicht voor de verlichtingsgroepen, maar wel voor contactdozen (stopcontacten) met een toegekende stroom van ten hoogste 32 A en die bestemd zijn voor algemeen gebruik. Een contactdoos voor algemeen gebruik is een contactdoos die niet voor specifiek gebruik is bestemd.
Contactdozen voor specifiek gebruik zijn duidelijk herkenbaar door de plaatsing van de contactdoos of een aanduiding bij de contactdoos.
Een uitzondering waar geen aardlekschakelaar noodzakelijk is, mag worden gemaakt voor: contactdozen voor gebruik onder toezicht van vakbekwame of voldoende onderrichte personen, bijvoorbeeld in bepaalde commerciële of industriële ruimten, of een contactdoos die alleen is bedoeld voor het aansluiten van een bepaald elektrisch toestel.
Veiligheid
Als je geen aardlekschakelaar toepast, is het belangrijk dat er een deugdelijke aarding moet zijn van de installatie, ook van alle van metalen gestellen (potentiaalvereffening). Meestal hebben industriële installaties een TNC of TNS stelsel waarbij een deugdelijke aarding meekomt met de voeding die ervoor kan zorgen dat bij een kortsluiting naar aarde de zekering er op tijd uit gaat. Bij een TT stelsel waarbij er geen aardgeleider wordt aangeboden door de energieleverancier en lokaal een aparte aarde is geslagen heb je niet 100% garantie dat de zekering er op tijd uit gaat als de aardverspreidingsweerstand niet laag genoeg is. Dan is het advies wel aardlekschakelaars toe te passen. Als het natte of vochtige ruimten betreft moet je wel een aardlekschakelaar toepassen.
Wat betreft smeltveiligheden of installatieautomaten: smeltveiligheden worden niet veel meer toegepast i.v.m. de aanraakveiligheid als bijvoorbeeld het glaasje van de kop kapot is. Maar het is niet verboden. Het mag beiden zolang je maar zorgt dat groepenkast IP20 is uitgevoerd. Dat wil zeggen dat je niet blanke spanning voerende delen kan aanraken en de glaasjes van de koppen heel zijn.
Ik hoop dat ik je vraag zo voldoende heb beantwoord.
Interessant artikel!