Kennisblog: Hoofdschakelaars

Hoofdschakelaars

Er is veel te schrijven over hoofdschakelaars. Welke hoofdschakelaar is bijvoorbeeld geschikt voor welk type spanning? Vaak wordt hier geen of onvoldoende rekening mee gehouden. Een hoofdschakelaar die ontworpen is voor AC-spanning, mag je niet zomaar toepassen op DC-spanning. Bij het schakelen met DC-spanning trek je grotere vlambogen, standaard AC-schakelaars zijn daar vaak niet tegen bestand. Ook wanneer je een schakelaar koopt die geschikt is voor DC, moet je de handleiding goed lezen. Er wordt bijvoorbeeld vaak voorgeschreven om voor DC een 4-polige schakelaar toe te passen, waarbij zowel de plus als de min door twee in-serie-geschakelde contacten lopen, om de vlamboog te verdelen.

Schakelen of scheiden

Er is een verschil tussen een lastschakelaar en een lastscheider. Voor het veiligstellen moet de hoofdschakelaar een scheidingsfunctie hebben. Niet alle willekeurige schakelaars mogen zomaar worden toegepast als lastscheider.

Wat zijn de normen?

De norm NEN-EN-IEC 60204-1: Elektrische uitrusting van machines geeft aan dat er voorzieningen moeten zijn om een elektrische uitrusting te kunnen scheiden (isoleren), zodat men veilig werkzaamheden kan uitvoeren. Daarnaast moet het bedieningsorgaan van de netscheider goed toegankelijk zijn en zich bevinden tussen 0,6 – 1,9 meter boven de vloer, waarbij een hoogte van 1,7 meter wordt aanbevolen. Netscheiders die worden gebruikt als nood-uit schakelaar, moeten daarnaast zijn uitgevoerd met een rood bedieningsorgaan op een gele achtergrond.

De NEN 1010 (Elektrische installaties voor laagspanning) geeft aan dat lastscheiders tijdens uitvoerende werkzaamheden gemakkelijk bereikbaar moeten zijn, dat scheiders in de voedingsketen in de ‘uit’-stand kunnen worden vergrendeld en dat alle polen van de voeding worden geschakeld.

De norm NEN-EN-IEC 61439 voor schakel- en verdeelinrichtingen geeft aan dat de toegekende stroom van schakeltoestellen niet meer mag bedragen dan 80% van de toegekende afgesproken stroom (In). Dat wil zeggen dat door een hoofdschakelaar van 100A, maximaal 80A aan bedrijfsstroom mag lopen. Dit wordt in de praktijk nog wel eens vergeten.

Kortsluitwaarde

Dan is er de kortsluitwaarde (kA), belangrijk door de mechanische krachten die vrijkomen tijdens een kortsluiting. De kortsluitwaarde van de hoofdschakelaar (I_cw) moet bestand zijn tegen de kortsluitingen die kunnen optreden. Vraag daarom altijd aan de opdrachtgever of energieleverancier voor welke kA-waarde een paneel geschikt moet zijn, voordat je zomaar de goedkoopste schakelaar selecteert.

Gebruikscategorieën

Je mag niet iedere schakelaar willekeurig toepassen. De schakelcontacten moeten geschikt zijn voor het soort belasting dat je ermee gaat schakelen. Is het AC- of DC-spanning? Is het een ohmse of een capacitieve belasting, et cetera.

De IEC 60947-3-1 geeft aan welke gebruikerscategorieën er zijn. Kijk goed of de schakelaar geschikt is voor de juiste categorie. Een overzicht van de meest voorkomende categorieën:

Wisselstroom

• AC-15: Schakelen van elektromagnetische belastingen (>72 VA);
• AC-20: In- en uitschakelen zonder last;
• AC-21: Schakelen ohmse last inclusief matige overbelasting;
• AC-22: Schakelen gemengde ohmse en inductieve last inclusief matige overbelasting;
• AC-23: Schakelen van motorlast of andere sterk inductieve last.

Gelijkstroom

• DC-20: In- en uitschakelen zonder last (scheiden);
• DC-21: Schakelen ohmse last inclusief matige overbelasting;
• DC-22: Schakelen gemengde ohmse en inductieve last inclusief matige overbelasting (bijvoorbeeld shuntmotoren);
• DC-23: Schakelen van sterk inductieve belasting (bijvoorbeeld seriemotoren).

Lastscheider

Lastschakelaar

Meer informatie?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit blog over hoofdschakelaars? Neem dan gerust contact met ons op.

Bron : Voormalig engineering manager John Meijer